Zasady dotyczące zakończenia studiów II stopnia na kierunku Socjologia w Wydziale Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku

Zasady ogólne

1. Praca dyplomowa (magisterska) powstaje pod kierunkiem promotora/promotorki w ramach seminarium magisterskiego, zgodnie z tematem zatwierdzonym przez promotora/promotorkę oraz Komisję ds. prac dyplomowych.
2. Komisja ds. prac dyplomowych składa się z minimum trzech członków powoływanych decyzją Dziekana Wydziału Socjologii na okres jednego roku akademickiego nie później niż do dnia 30 listopada danego roku akademickiego.
3. Do zadań Komisji należy zatwierdzanie tematów prac dyplomowych oraz wyznaczanie recenzentów.
4. Temat pracy powinien zostać zatwierdzony przez Komisję najpóźniej przed rozpoczęciem ostatniego semestru studiów.
5. Promotorem/promotorką może być pracownik naukowy samodzielny (dr hab. lub prof.) albo pracownik niesamodzielny (dr) – za zgodą Rady Wydziału.
6. Praca magisterska pozostaje własnością autora/autorki.
7. Przywłaszczenie sobie autorstwa lub wprowadzenie w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu jest przestępstwem zagrożonym odpowiedzialnością karną, na podstawie ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( Dz. U. z 2019 r., poz. 1231 z późn. zm.)

Seminarium magisterskie

1. Seminarium magisterskie trwa 150 godzin i odbywa się na I i II roku studiów II stopnia.
2. Seminarium jest zaliczane na ocenę. Podstawą do wystawienia oceny końcowej z seminarium są wymogi przedstawione przez promotora/promotorkę w sylabusie zajęć.

Praca dyplomowa (magisterska)

1. Praca dyplomowa (magisterska) powinna być ściśle związana z kierunkiem studiów.
2. Tematy prac magisterskich mogą być formułowane tylko w taki sposób, aby ich opracowanie wymagało wykorzystania wiedzy i umiejętności nabytych na studiach II stopnia.

1. Praca magisterska może mieć charakter:

1. a) projektu badawczego – połączonego z przeglądem literatury i analizą danych empirycznych.
2. b) pracy teoretycznej – polegającej na krytycznej analizie i syntezie koncepcji teoretycznych.
3. W przypadku pracy o charakterze teoretycznym, autor/autorka pracy magisterskiej powinien wykazać się umiejętnościami:
4. samodzielnego przeprowadzenia pogłębionego przeglądu literatury naukowej (w tym klasycznych i najnowszych pozycji) z danego obszaru oraz syntetycznego zestawienia istniejących koncepcji teoretycznych w celu wykreowania spójnej bazy teoretycznej pracy;
5. samodzielnego formułowania logicznej, spójnej argumentacji opartej na analizie literatury i wypracowanych koncepcjach teoretycznych, prowadzącej do uzasadnionych wniosków;
6. samodzielnego krytycznego analizowania kluczowych koncepcji naukowych oraz formułowania na ich podstawie nowych rozwiązań teoretycznych lub modyfikacji istniejących ujęć;
7. W przypadku pracy o charakterze projektu badawczego, autor pracy magisterskiej powinien(a) wykazać się umiejętnościami:
8. samodzielnego opisania problemu będącego tematem pracy w oparciu o literaturę naukową;
9. samodzielnego formułowania problemów badawczych, uzasadniania proponowanych hipotez oraz stworzenia narzędzi do badań;
10. samodzielnego wykonania badań empirycznych i opracowania ich wyników;
11. samodzielnej interpretacji uzyskanych wyników własnych analiz w świetle istniejących badań oraz formułowania własnych tez i wniosków.
12. Struktura pracy, technika sporządzania przypisów i bibliografii powinna odpowiadać ogólnym wymogom stawianym pracom naukowym.
13. Wykorzystanie literatury powinno być wykazane w odsyłaczach i bibliografii, przy czym powinna to być literatura wykraczająca poza podstawowe pozycje podręcznikowe.
14. Niedopuszczalne jest opieranie dużych części pracy na jednej pozycji literaturowej.
15. Wykorzystanie literatury powinno polegać na przemyśleniu i przetworzeniu stanowisk i poglądów różnych autorów zgodnie z potrzebami tematu pracy. Wkład własny pracy studenta/studentki musi być wyraźnie widoczny.
16. Autor/autorka pracy magisterskiej powinien(a) odwołać się także do literatury obcojęzycznej.
17. Odwołania do danych, badań i tekstów znajdujących się na witrynach internetowych możliwe są tylko wówczas, gdy wyżej wymienione treści spełniają przynajmniej jeden z warunków:
    • znajdują się na oficjalnej stronie uznanej instytucji naukowej, akademickiej lub innej gwarantującej wysoki poziom wiarygodności;
    • są udostępnione przez autora/autorkę o uznanej pozycji zawodowej lub akademickiej;
    • stanowią materiał badawczy.
18. Objętość pracy powinna liczyć co najmniej 60 stron standardowego wydruku (bez strony tytułowej, spisu treści, bibliografii i aneksów) w formacie:
    1. tekst wyrównywany do obu marginesów;
    2. czcionka bezszeryfowa 12 pkt (Arial, Calibri lub podobna), interlinia 1,5;
    3. marginesy -- górny, prawy i dolny po 2,5 cm, lewy -- 2,5 cm + 1 cm;
    4. wcięcia akapitów 0,5 cm;
    5. tytuły rozdziałów -- 16 pkt.;
    6. numeracja stron wyśrodkowana na dole strony;
    7. strona tytułowa powinna zawierać następujące informacje -- dane o jednostce, imię i nazwisko autora/autorki, tytuł pracy w języku polskim, numer albumu, imię i nazwisko promotora, miejsce i rok złożenia pracy;
    8. spis treści powinien być umieszczony na początku pracy, bezpośrednio po stronie tytułowej;
    9. praca musi zawierać bibliografię;
    10. system przypisów musi być jednolity w całej pracy, w przypisach dolnych stosuje się numerację ciągłą;
    11. do pracy mogą być dołączone aneksy i materiały ilustracyjne (aneksy nie są wliczane do objętości pracy).
19. Do pracy należy dołączyć oświadczenie autora/autorki, którego treść reguluje zarządzenie Rektora Uniwersytetu w Białymstoku. W przypadku wydruku pracy, oświadczenie umieszczane jest na końcu pracy dyplomowej.

Zasady wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji (dalej SI)

Zasady opracowane na podstawie Zarządzenia nr 31 Rektora Uniwersytetu w Białymstoku z dnia 11 kwietnia 2025 r. w sprawie wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji w procesie kształcenia na Uniwersytecie w Białymstoku.

1. Wykorzystywanie systemów sztucznej inteligencji w pracy magisterskiej wymaga uzgodnienia z promotorem/promotorką przed rozpoczęciem pisania pracy;
2. Dozwolone zastosowania systemów SI obejmują w szczególności: korektę językową i stylistyczną tekstu, tłumaczenie maszynowe, wyszukiwanie i organizowanie źródeł naukowych, generowanie zestawień słów kluczowych, analizę danych, transkrypcję materiałów audio i video, wsparcie w procesie badawczym poprzez generowanie problemów badawczych;
3. Zabronione jest: automatyczne wykonanie zadania w całości lub części przez systemy SI, cytowanie wyników wykorzystania systemów SI jako źródła informacji bibliograficznej, przedstawianie wyników wykorzystania systemów SI jako własnych wniosków badawczych;
4. Student/studentka zobowiązany(a) jest do udokumentowania sposobu wykorzystania systemów SI oraz weryfikacji uzyskanych wyników pod względem ich prawdziwości;
5. Wykorzystanie systemów SI musi być wyraźnie oznaczone w pracy, w szczególności we wstępie lub w rozdziale poświęconym metodom badawczym;
6. Prace magisterskie mogą podlegać weryfikacji za pomocą narzędzi pozwalających na określenie prawdopodobieństwa zabronionego użycia systemów SI.

Egzamin dyplomowy

1. Standardy egzaminu dyplomowego opisuje osobny dokument oraz Regulamin Studiów Uniwersytetu w Białymstoku.
2. Egzamin ma formę ustną, składa się z trzech pytań:
   • dwóch pytań od promotora (z zakresu literatury przedmiotu);
   • pytania od recenzenta.

Rekomendacje Kierunkowego Zespołu Dydaktycznego dotyczące zasad pisania prac dyplomowych na zakończenie studiów II stopnia na kierunku Socjologia – Wydział Socjologii UwB

1. Zaleca się, aby autor/autorka pracy dyplomowej wykazał(a) się samodzielnością i kreatywnością zarówno w reinterpretowaniu istniejących teorii socjologicznych, jak i w formułowaniu własnych tez i wnioskowań, które stanowią jego/jej oryginalny wkład w rozwój badanego zagadnienia.

Rekomendacje dotyczące badań z wykorzystaniem technik badań jakościowych

1. Dla prac opartych na indywidualnych wywiadach jakościowych o zróżnicowanym stopniu strukturyzacji: przeprowadzenie co najmniej 10 wywiadów.
2. Dla prac opartych na grupowych wywiadach jakościowych: co najmniej 4 wywiady grupowe (z minimum 4 uczestnikami w każdej grupie).
3. Każdy wywiad powinien być udokumentowany nagraniem audio (po uzyskaniu pisemnej zgody badanego). Transkrypcje przeprowadzonych wywiadów należy dołączyć w formie aneksu do pracy.
4. Przy opracowywaniu wywiadów należy zachować anonimowość badanych wprowadzając jednolity system kodowania wywiadów
5. Charakterystyka badanych w pracy powinna być ujęta zbiorczo, bez podawania danych identyfikujących.
6. W rozdziale metodologicznym należy zamieścić szczegółowy opis doboru przypadków uzasadniający zastosowaną strategię (celowy, kuli śniegowej itp.). Uzasadnienie wyboru próby powinno odnosić się do celów i hipotez badania.
7. W aneksie należy zamieścić zastosowane narzędzie badawcze (scenariusz/kwestionariusz wywiadu).

Rekomendacje  dotyczące badań z wykorzystaniem metod ilościowych

1. Liczebność próby badawczej powinna wynosić co najmniej 100 respondentów. W uzasadnionych przypadkach (duże zróżnicowanie zjawisk, wysoki wymagany poziom precyzji) minimalna liczebność próby może być zwiększona.

2. W pracy należy szczegółowo opisać metody doboru próby oraz charakterystykę zastosowanej próby badawczej (uwzględniając demografię i inne istotne cechy respondentów). Uzasadnienie wyboru próby powinno odnosić się do celów i hipotez badania.

3. W aneksie należy dodać narzędzie badawcze (np. kwestionariusz ankiety).

 Rekomendacje dotyczące analizy materiałów zastanych

1. Praca powinna jasno zdefiniować kryteria doboru materiałów (korpus badawczy). Należy opisać sposób tworzenia korpusu (np. dobór losowy, celowy).
2. Przy badaniu ilościowym wielkość korpusu wyjściowego powinna wynikać z wielkości badanej populacji.
3. Dane źródłowe powinny być opisane (z podaniem typu dokumentu, autora/autorki, źródła, daty publikacji itp.) tam gdzie to możliwe.  

 Triangulacja metod badawczych

1. W pracy magisterskiej dopuszcza się stosowanie triangulacji metod badawczych, czyli łączenia podejść jakościowych i ilościowych oraz analizy danych zastanych.
2. Praca powinna zawierać uzasadnienie metodologiczne, w którym student/studentka wyjaśnia zasadność połączenia różnych metod i wskazuje ich komplementarność wobec celów badawczych.​
3. Zastosowana triangulacja powinna służyć wzajemnej weryfikacji oraz pogłębieniu wyników badań, umożliwiając wszechstronne ujęcie badanego zjawiska przy zachowaniu wysokich standardów metodologicznych i etycznych badań społecznych.
4. Student/studentka zobowiązany(a) jest do szczegółowego opisania każdej z zastosowanych metod i technik badawczych, uzasadnienia ich wyboru oraz wskazania, w jaki sposób wzajemnie się one uzupełniają i przyczyniają się do realizacji celów badawczych.
5. W przypadku łączenia metod jakościowych i ilościowych ważne jest wykazanie, że każde z podejść spełnia odpowiednie kryteria jakości badań (rzetelność i trafność dla metod ilościowych; wiarygodność, transferowalność i autentyczność dla metod jakościowych).